Ιστορικό Λεξικό της Επαρχίας Καλαβρύτων, Χωρία, οικισμοί, τοπωνύμια, ιστορία & λαογραφία από τον Αθανάσιο Τζώρτζη

λίγα λόγια…

◦ αποτελείται από 6 τόμους

◦ περιέχει 150 χωριά και οικισμούς

◦ συνολικά αγγίζει τις 5000 σελίδες

◦ περιέχει 1500+ ονόματα αγωνιστών του 1821

◦ περιέχει ιστορικά & λαογραφικά στοιχεία

Περιλαμβάνει κατ’ αλφαβητική ταξινόμηση:

-Περί τα 150 χωριά και οικισμούς της επαρχίας Καλαβρύτων, όπως επίσης και τα τοπωνύμια της περιοχής. Επίσης τους δήμους και συστατικά στοιχεία αυτών.

-Λαογραφικά στοιχεία των περισσοτέρων χωριών, όπως αυτά έχουν συλλεγεί και αποτυπωθεί από «επί πτυχίω» φοιτητές της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπ. Αθηνών και αφορούν παραδόσεις, μύθους, μαγείες, στοιχειώματα, δεισιδαιμονίες, ασθένειες και πρακτική ιατρική, διηγήσεις και διάφορες δοξασίες καθώς και άλλα στοιχεία για κάθε χωριό. Επίσης περιλαμβάνει εκτενές λεξιλόγιο, λέξεων που αναφέρονται στην περιοχή ή που τείνουν να γίνουν σπάνιες και πρέπει να διασωθούν. Αλλά και εκτεταμένη καταγραφή παροιμιών έχει γίνει συνολικά για όλη την επαρχία Καλαβρύτων.

-Πληθυσμιακά στοιχεία των χωριών αυτών με βάση τις διαδοχικές απογραφές αλλά και από άλλες πηγές, όπως επίσης και αποτελέσματα των εκλογών των τελευταίων, πριν την έναρξη της καταγραφής, ετών.

-Ιστορικά στοιχεία των χωριών αυτών (προέλευση, σύσταση, δημιουργία), καθώς και μάχες που έλαβαν χώρα εντός ή πλησίον αυτών.

-Περί τους 1500 και πλέον αγωνιστές του 1821 βραβευθέντες με αριστεία ή αιτούντες αριστεία, με τις αιτήσεις τους, τα πιστοποιητικά των αγώνων τους από επιφανείς οπλαρχηγούς της περιόδου αυτής στην επαρχία Καλαβρύτων και κάθε σχετικό έγγραφο ατόφιο ή σε περίληψη, καθώς και φονευθέντες αξιωματικούς ή στρατιώτες σε διάφορες μάχες των νεωτέρων πολέμων, με ότι στοιχείο έχει περιέλθει σε γνώση μου γι’ αυτούς.

-Έχει καταγεγραμμένους όσους εκτελέστηκαν από τους Γερμανούς στα Καλάβρυτα και στα γύρω χωριά τον Δεκέμβρη του 1943, με τα στοιχεία τους, όπως αυτά διασταυρώθηκαν από διάφορες γραπτές πηγές.

-Επίσης περιλαμβάνει σημαντικά πρόσωπα της επαρχίας αυτής των οποίων στοιχεία περιήλθαν στην αντίληψή μου με οποιονδήποτε τρόπο, καθώς και μετανάστες στην Αμερική.

-Περιέχει επίσης εκλογικούς καταλόγους κυρίως των ετών 1865 ή 1867 ή 1875 ή 1877 στους οποίους αναφέρονται εκλογείς του κάθε χωριού με το ονοματεπώνυμό τους, το πατρώνυμο, την ιδιότητα και την ηλικία τους. Περιλαμβάνει επίσης και ονοματεπώνυμα των χωριών αυτών της δεκαετίας του 1990.

-Υπάρχει καταγραφή των εκκλησιών καθώς και των σχολείων της επαρχίας με τη χρονολογία σύστασης αυτών, αλλά και με ιδιαίτερη αναφορά και συλλογή διαφόρων στοιχείων για τα πλέον αξιόλογα σχολεία της περιοχής.

Για καθένα από τα παραπάνω στοιχεία έχει καταγραφεί η πλήρης διεύθυνση της πηγής από την οποία αντλήθηκε, είτε αυτή είναι τα Γ.Α.Κ., είτε είναι τομητρώο των Αγωνιστών του 1821, είτε στρατιωτικοί κατάλογοι, είτε άλλα συγγράμματα κ.λ.

Στην αρχή του Α΄ τόμου υπάρχουν καταγεγραμμένες όλες οι πηγές με τα πλήρη στοιχεία αυτών, καθώς και οι συντομογραφίες.

Το «Λεξικό» έχει τυπωθεί σε ελάχιστα αντίτυπα, δεν θα κυκλοφορήσει στα βιβλιοπωλεία και γι’ αυτό όποιος ενδιαφέρεται να το προμηθευτεί, παρακαλώ να μου αφήσει μήνυμα με τηλ. και διεύθυνση, στη φόρμα επικοινωνίας ή στο ηλεκτρ. ταχυδρ. tzathan@gmail.com.

Συμπληρωματικός 7ος Τόμος :

Ο έβδομος συμπληρωματικός τόμος του Ιστορικού Λεξικού της Επαρχίας Καλαβρύτων δημιουργήθηκε, για να συμπληρώσει τους προηγούμενους έξι με στοιχεία που περιήλθαν σε γνώση μου μετά την έκδοση αυτών.

Τα στοιχεία αυτά επιγραμματικά είναι:

• Πιστοποιητικά αγωνιστών του 1821 τα οποία έλειπαν, αναζητήθηκαν όμως και βρέθηκαν στην ΙΕΕΕ (Ιστορική και Εθνολογική Εταιρεία Ελλάδος).

• Αναφορές στον κώδικα (Δεφτέρι) της μονής Αγίων Θεοδώρων Αροανίας, διαφόρων ατόμων και χωριών της επαρχίας Καλαβρύτων, μέσα από τα έργα του Πρωθιερέως Νικολάου Παν. Παπαδόπουλου και κυρίως από το: «Κατακαημένου Μοριά σελίδες 1821», Αθήναι 1974.

• Στοιχεία από τον «Κώδικα Μέρτζιου».

• Έγγραφα από διαφόρους φακέλους των Γ.Α.Κ. που αφορούν: Προικοδοτήσεις αγωνιστών του 1821 από την επαρχία αυτή. Ιστορικά στοιχεία για χωριά που ήσαν τουρκικά τσιφλίκια. Τούρκους γαιοκτήμονες της περιοχής. «Νεοφωτίστους». Ιστορικά στοιχεία για μοναστήρια κ. λ.

• Κατάλογοι χειρόγραφοι 42 χωριών, με τα ονόματα όσων ήσαν γεωργοί το 1856 και με στοιχεία: επώνυμο, όνομα, έγγαμος - άγαμος, μέλη οικογενείας, ηλικία. Για τα υπόλοιπα χωριά δεν περιέλαβα τέτοια στοιχεία γιατί οι δήμαρχοι της εποχής εκείνης τα υπέβαλαν συνολικά για το δήμο τους, χωρίς να αναφέρουν ξεχωριστά τους γεωργούς κάθε χωριού.

• Ετυμολογικά στοιχεία (επεξηγηματικά δηλ. της ονομασίας και της προέλευσης αυτής) για όλα σχεδόν τα χωριά της επαρχίας Καλαβρύτων, από το σημαντικό έργο του καθηγητή Χαραλ. Π. Συμεωνίδη «Ετυμολογικό Λεξικό των Νεοελληνικών Οικονυμιών».

• Στοιχεία που αφορούν την Εθνική Αντίσταση 1941-1944 στην Αχαΐα από το εξάτομο έργο του Ηλία Παπαστεριόπουλου «Ο Μωρηάς στα όπλα». Στοιχεία για την ίδια επίσης περίοδο, από άλλα συγγράμματα τα οποία αναφέρονται ως πηγές.

• Περί τα 1.450 ονόματα μαχητών ανταρτών οι οποίοι διεδραμάτισαν κάποιο ρόλο και αναφέρθηκαν στις Ημερήσιες Διαταγές των Ταγμάτων και λόχων του 12ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ, κυρίως κατά το έτος 1944 ή και τους τελευταίους μήνες του 1943 και πρώτους του 1945. Αυτοί αναφέρονται όπως έχουν καταγραφεί στις Ημερήσιες Διαταγές, εκ των οποίων οι περισσότερες είναι δυσανάγνωστες (άρα η πιθανότητα λανθασμένης αντιγραφής είναι υπαρκτή), αλλοιωμένες από το χρόνο και διάφορες άλλες αιτίες (βροχή, σκισίματα, ποιότητα χαρτιού και μέσων γραφής, κακή γραφή από μη ειδικά άτομα, συνθήκες φύλαξης και διάσωσης, ποντίκια κ.λ.). Προέρχονται από το Αρχείο του 12ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ που το κατέχει το Ε.Λ.Ι.Α. (Ελληνικό, Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο) και ευγενώς μου παραχώρησε την άδεια για διερεύνησή του. Οι αγωνιστές αυτοί δεν είναι οι μόνοι, ούτε όλοι από την επαρχία Καλαβρύτων ούτε και από το νομό Αχαΐας, αλλά κατάγονται και από άλλα μέρη της Πελοποννήσου ή της Ελλάδος. Τους κατέγραψα όμως διότι όπως προανέφερα, αγωνίστηκαν με το 12ο Σύνταγμα στην Αχαΐα και κυρίως στην επαρχία Καλαβρύτων, περιοχή αρμοδιότητας αυτού του Συντάγματος του ΕΛΑΣ. Διαβεβαιώνω τους αναγνώστες ότι σκοπός μου είναι μόνο η καταγραφή και διάσωση των ονομάτων και όσων στοιχείων είναι γνωστά γι’ αυτούς τους αγωνιστές και δεν αποβλέπω σε άλλους σκοπούς σχετικούς με δυσφήμιση ή γνωστοποίηση προσωπικών δεδομένων. Άλλωστε δεν κατόρθωσα να ταυτοποιήσω παρά ελαχίστους εξ’ αυτών, δεδομένου ότι δεν αναφέρεται κατά κανόνα ο τόπος καταγωγής τους. Πέραν όσων γραπτά αναγράφονται στις πηγές αυτές, ουδέν στοιχείο έχω προσθέσει. Έχω αποφύγει δε να παραθέσω ονόματα όσων φέρεται ότι συνεργάστηκαν με τους κατακτητές, όπως και ονόματα όσων υπήρξαν καταδότες κ. λ.

• Έγγραφα κυρίως απευθυνόμενα από την μία μονάδα του ΕΛΑΣ στην άλλη ή διακινηθέντα μεταξύ των οργανώσεων του ΕΑΜ και του Εφεδρικού ΕΛΑΣ, από τα οποία έχουν αντληθεί πληροφορίες για πρόσωπα και γεγονότα εκείνης της περιόδου.

• Πληροφορίες και στοιχεία από διάφορα έντυπα, όπως τον παράνομο τύπο της εποχής εκείνης, την Εφημερίδα των Χιτών, το περιοδικό των Αγωνιστών της Εθνικής αντίστασης και στοιχεία από διάφορα βιβλία που αναφέρονται στον κατάλογο των συντομογραφιών κ. λ.

Επεδίωξα να συμπεριλάβω στον εν λόγω συμπληρωματικό τόμο, λεπτομερή στοιχεία αρχαιολογικά τα οποία έχουν καταγραφεί σε αναλόγου περιεχομένου σύγγραμα για τόπους της επαρχίας Καλαβρύτων που παρουσιάζουν ιδιαίτερο αρχαιολογικό ενδιαφέρον, ώστε να καταστεί αυτός πληρέστερος, αλλά δεν μου επετράπη.

Μέριμνά μου μελλοντικά θα είναι, ο Συμπληρωματικός αυτός τόμος να ενσωματωθεί κατάλληλα στο υπόλοιπο έργο και στην ανάλογη σειρά ώστε να συμπληρώσει αυτό και να αποτελέσει ενιαίο σύνολο, σε πιθανή επόμενη ανατύπωση ή επανέκδοση.

Τέλος θέλω να επαναλάβω και για τον Συμπληρωματικό αυτό τόμο, ό,τι και στον πρώτο τόμο ανέφερα, δηλ.: «Επειδή τέλειο έργο δεν υπάρχει, για κάθε λάθος, παράλειψη ή αδυναμία του παρόντος, η ευθύνη βαρύνει εμένα, αφού μόνος μου το έγραψα, το διαμόρφωσα και το σελιδοποίησα και γι’ αυτό επαφίεμαι στην δίκαιη κρίση του αναγνώστη.».